Vlada Crne Gore prekida hedžing, kredit za autoput ponovo izložen valutnom riziku

Vlada Crne Gore prekinuće hedžing aranžman zaključen u julu 2021. godine za kredit kod kineske Eksim banke, potvrdilo je Danu više izvora bliskih izvršnoj vlasti. Vlada je na sjednici u četvrtak usvojila internu informaciju o rezultatima hedžing aranžmana, što se može vidjeti i na sajtu.

Prema informacijama lista, Vlada, na čijem čelu je Dritan Abazović, naredne sedmice će obavijestiti javnost o detaljima i razlozima zbog kojih će prekinuti aranžman, kao i koliko je država zaradila iz ovog aranžmana, s obzirom da je već četiri rate platila po kamati od 0,88% u eurima, umjesto po dva odsto u dolarima. Zbog hedžinga, Eksim banci su plaćena 23 mil EUR manje nego što bi to bio slučaj da je kredit plaćan u dolarima, odnosno da je bio vezan za kurs dolara.

Kredit za autoput je ugovoren 2014. godine sa kineskom Eksim bankom u dolarima i bio je izložen valutnom riziku sve do jula 2021. godine, kada je vlada Zdravka Krivokapića, na predlog Ministarstva finansija, koje je tada vodio Milojko Spajić, odlučila da hedžuje kredit, odnosno da sklopi hedžing aranžman sa četiri banke, te da plaća kredit u eurima po kamatnoj stopi od 0,88%, umjesto po dva odsto u dolarima, kako je dogovoreno 2014. godine. Kredit je uzela vlada Mila Đukanovića, dok je ministar finansija u to vrijeme bio Radoje Žugić, sadašnji guverner.

Hedžing aranžman je ugovoren sa četiri banke na 14 godina, s tim što se nakon dvije godine preispituju uslovi sa bankama.

Ministarstvo finansija je polovinom 2021. sklopilo hedžing aranžman sa četiri banke Goldman Saks, Meril Linč, Sosiete ženeral i Dojče bankom. Nakon sklapanja hedžing aranžmana, Crna Gora je rate kredita plaćala po kamatnoj stopi od 0,88%. Iz Ministarstva finansija, na čijem čelu je Aleksandar Damjanović, nedavno su saopštili da je država do sada, na četiri isplaćene rate, uštedjela 23,71 mil EUR, te da se od tog iznosa 16,64 miliona odnosi na kamate, a sedam miliona na glavnicu.

Ušteda kod prve rate iznosila je 3,96 miliona, kod druge, koja je plaćena u januaru 2022. godine, 4,82 mil EUR, kod treće rate, plaćene u julu prošle godine, bila je 8,55 miliona, a kod posljednje rate plaćene u januaru ove godine 6,37 mil EUR.

Crna Gora je kredit sa kineskom Eksim bankom ugovorila krajem 2014. godine u iznosu od 944 mil USD, koji su tada vrijedjeli oko 685 mil EUR. Ugovor za izgradnju autoputa bio je vrijedan 809,6 mil EUR i tada je ugovoreno da se 85% iznosa plati iz kredita, a preostalih 15% iz budžeta. Rok otplate kredita je 20 godina, a grejs period je bio šest godina, odnosno do polovine 2021. godine. Ministarstvo finansija hedžovalo je kredit prije plaćanja prve rate.

Od 2014. godine kurs dolara i eura se mijenjao, pa je ugovorena cijena izgradnje autoputa zbog rasta dolara u jednom trenutku bila uvećana i za preko 100 mil USD.

Nevladina organizacija Akcija za ljudska prava ranije je saopštila da je, prema podacima koji su im dostavljeni iz ministarstva, ugovor o hedžingu vrijedan 818 mil USD, iako je ukupan kredit 944 mil USD. Oni su tada precizirali da je država hedžing aranžman sklopila sa američkom bankom Goldman Saksu iznosu od 175 miliona, Meri l Linčom od 314,6 miliona, Sosijete ženeral bankom od 210 miliona i Dojče bankom u iznosu 118,3 mil EUR. I nakon sklapanja hedžing aranžmana povjerilac je i dalje kineska Eksim banka.

Dionica autoputa otvorena je 13. jula prošle godine. Država je platila tri rate kredita prije nego što je put otvoren.

Iz Ministarstva finansija su nedavno saopštili da su do sada otplaćene četiri rate krediga za autoput u ukupnom iznosu od 157,79 mil USD, od čega po osnovu glavnice 124,88 miliona, a lo osnovu kamate 32,9 mil USD.

- Preostali dug po osnovu glavnice iznosi 786,85 mil USD - saopštili su iz ministarstva Vijestima.

Kako su objasnili, posljednja rata po osnovu ovog kreditnog aranžmana plaćena je 21. januara 2023. godine.

- Tom prilikom izmirene su obaveze u iznosu 41,16 mil USD, po osnovu glavnice iznos od 32,78 mil USD i po osnovu kamate iznos od 8,37 mil USD. Naredna rata po osnovu kreditnog aranžmana sa kineskom Eksim bankom dospijeva 21. jula 2023. godine. Tom prilikom biće izmiren iznos od 40,69 mil USD, i to po osnovu glavnice iznos od 32,78 mil USD, a no osnovu kamate 7,91 mil EUR - precizirali su iz Damjanovićevog resora.