Moderniji carinski sistem do kraja godine u Crnoj Gori - U toku višemilionski projekti za lakšu trgovinu, brži protok robe, jednostavnije procedure

Najznačajnija četiri projekta u carinskom dijelu Uprave prihoda i carina (UPC), višemilionske vrijednosti, spovode se planiranom dinamikom i u završnoj su fazi, saopštila je pomoćnica direktora UPC u Sektoru za carinske poslove, Tatjana Vujisić.

- Do kraja ove godine očekuje se unaprijeđeni, moderniji i efikasniji sistem za rad, a sve što slijedi biće u cilju jačanja borbe protiv carinskih prekršaja i sprečavanja korupcije, jer će se najveći dio sprovođenja carinskih formalnosti obavljati automatski - rekla je Vujisić Vijestima.

Prema njeniM riječima, UPC je nosilac značajnog broja projekata za unapređenje sistema koji će omogućiti efikasniju primjenu carinskih propisa, u krajnjem na dobrobit države, građana i privrede.

- Pored izmjene carinskih propisa na nivou Evropske unije (EU), ova institucija kontinuirano prati i razvoj EU carinskih aplikacija - naglasila je Vujisić.

Ona je precizirala da se radi na tome da što prije počne primjena migriranog Carinskog informacionog sistema (CIS), te da se CIS istovremeno i nadograđuje kroz drugi projekat.

CIS će biti povezan sa Novim kompjuterizovanim tranzitnim sistemom (NCTS) koji je već u pilot fazi, kao i sa Sistemom carinskih odluka (CDS) koji se privodi kraju.

- Intenzivne obuke za carinske službenike i špeditere, u saradnji sa Privrednom komorom, za upotrebu novog CIS-a su planirane od 18. do 22. septembra. Ovaj unaprijeđeni sistem prati promjenu carinskih propisa, a preduslov je nacionalne primjene NCTS-a. Poslije obuka dajemo rok za početak primjene unaprijeđenog sistema, odnosno CIS-a. Očekujem da pređemo na nove aplikacije najkasnije do kraja godine - najavila je Vujisić.

Završeno je testiranje aplikacija koje će koristiti privreda. Nakon obuka, potrebno je da privrednici završe proces nabavke i uputstava o upotrebi novog softvera, kao i da i UPC obezbijedi svim carinicima pristup novim aplikacijama.

- Ovo se može smatrati investicijom preko koje kompanije dobijaju brže sprovođenje carinskih postupaka i efikasniju elektronsku komunikaciju sa carinskim organom - ocijenila je Vujisić.

Ona je dodala da se carinski sistem unapređuje da prati primjenu novih propisa i da se ubrzaju procedure, čime se carinicima ostavlja prostor za dodatno vrijeme posvete pregledu rizične robe.

Vrijednost projekta je 115 hiljada EUR i finansiran je iz budžeta.

Istovremeno, u toku je projekat nadogradnje CIS-a iz IPA sredstava vrijednosti 410 hiljada EUR, da bi se paralelno stvorili uslovi za potpunu elektronsku komunikaciju sa privredom, odnosno bespapirno poslovanje.

To znači da će se carinske deklaracije i prateća dokumentacija podnositi elektronskim putem.

- Sve ovo na čemu sada intenzivno radimo predstavlja osnov za projekte, koji su u toku i završnoj fazi. Jedan od najvažnijih je NCTS, koji treba da počne da se primjenjuje na nacionalnom nivou do kraja ove godine. Taj sistem će se u početku primjenjivati u Crnoj Gori, a potom se umrežava sa aplikacijama NCTS-a Evropske komisije i država članica Konvencije o zajedničkom tranzitnom postupku da bi se pratilo sprovođenje tranzitnih postupaka u svim državama članicama Konvencije - objasnila je Vujisić.

EK će pratiti primjenu NCTS-a u Crnoj Gori da bi ocijenila da li su ispunjeni uslovi da država pristupi Konvenciji.

- Ispunjavanjem uslova za pristupanje Crne Gore Konvenciji o zajedničkom tranzitnom postupku i konvenciji o pojednostavljenju formalnosti u trgovini robom jedno je od završnih mjerila Poglavlja 29 - Carinske unije. Primjena konvencija osigurava i uslove za jačanje borbe protiv carinskih prekršaja i sprečavanje korupcije jer se najveći dio sprovođenja carinskih formalnosti obavlja automatski - naglasila je Vujisić.

Ona je saopštila da je pristupanje Crne Gore konvencijama od višestrukog značaja za državu, jer će crnogorskim privrednicima omogućiti da postanu konkurentniji na evropskom tržištu, uz povećanje broja tranzita kroz državu, što će uticati na rast prihoda.

- NCTS će olakšati trgovinu, osigurati brži protok robe, uvesti jednostavnije procedure, smanjiti troškove i povećati konkurentnost domaćih privrednika na evropskom tržištu. Kroz NCTS carinska deklaracija za tranzitni postupak će se podnositi elektronskim putem, što znači da će se formalnosti propisane u okviru carinskih propisa sprovoditi elektronskom razmjenom podataka, bez podnošenja papirne deklaracije", rekla je Vujisić.

Takođe, kako je dodala, tranzitni postupak će se obavljati jednom elektronski podnijetom tranzitnom deklaracijom i jednom garancijom, koje će važiti tokom cijelog prevoza robe, u državama potpisnicama konvencija, sve do odredišta.

Projekat je završen u decembru prošle godine iz sredstava pretpristupne pomoći, a ove godine je UPC radila na povezivanju aplikacija sa migriranim i nadograđenim CIS-om i na testiranju aplikacija za privrednike, kao i obukama za primjenu NCTS-a koji je u pilot fazi.

Vrijednost NCTS-a je 3,3 mil EUR, od čega se iz evropskog fonda finansira 2,97 miliona, a ostatak iz državnog budžeta.

- Izrađena je NCTS aplikacija koja zadovoljava zahtjeve EU, što je potvrđeno testiranjem po testnim scenarijima definisanim od Evropske komisije, konkretno Generalnog direktorata za poreze i carine (DG TAXUD). Osim ove aplikacije, izrađeni su i moduli bez kojih aplikacija za tranzitni postupak ne može funkcionisati. Neki od tih sistema su sistem za upravljanje garancijama, sistem za upravljanje rizikom, sistem za autorizaciju i autentifikaciju korisnika i drugo. Primjenom ovih sistema doprinosi se digitalnoj transformaciji poslovnih procesa iz oblasti carinskog postupka - kazala je Vujisić.

Ona je dodala i da je ovaj izuzetno kompleksan projekat bio opterećen mnogobrojnim rizicima koji su, uz posvećenost svih aktera, uspješno prevaziđeni.

U završnoj fazi je i projekat Sistem carinskih odluka (CDS), kojim se dalje modernizuje carinski sistem i postiže jednostavnija trgovina i efikasnija naplata prihoda.

-. Podrazumijeva elektronsko podnošenje zahtjeva i elektronsko izdavanja odluka za 29 carinskih postupaka. Pojedini postupci predstavljaju novinu u carinskom sistemu, dok je za veći broj postupaka do sada sve obavljano ručno - precizirala je Vujisić.

Ona je dodala da se u narednom periodu očekuje realizacija planiranih aktivnosti - nastavak rada na aplikaciji, kao i njeno povezivanje sa ostalim carinskim aplikacijama (migrirani i nadograđeni CIS, NTCS).

Nakon toga je planirana obuka privrednog okruženja i carinskih službenika, koji će raditi na pojedinim odlukama.

Realizacija projekta, koji se finansira iz IPA II sredstava od ukupno 275 hiljada EUR, zvanično je počela krajem 2021, a rok završetka je u februaru naredne godine.
(kraj) jlb

Uprava prihoda i carina

Tatjana Vujisić

modernizacija carinskog sistema

carinski informacioni sistem

kompjuterizovani tranzitni sistem

sistem carinskih odluka