Elektronska registracija osnivanja privrednih društava u Srbiji - Savremeni pristup poslovanju

U skladu sa evropskim naporima za stvaranjem konkurentnog, inovativnog i efikasnog poslovnog okruženja, elektronska registracija osnivanja privrednih društava postala je značajan deo reformi u oblasti kompanijskog prava. Privredna grana prava se izdvaja kao jedan od najistaknutijih primera uticaja digitalizacije na pravo, kao i na njegovo menjanje i dalje razvijanje.

Elektronska registracija osnivanja privrednih društava ima svoje brojne prednosti, ali sa sobom nosi i određene izazove i dileme. Međutim, usled široke lepeze prednosti koje sa sobom donosi, izdvaja se stav da ovaj insitut predstavlja nezaobilazan alat u jednom modernom pravnom poretku, i da je kao takav logičan produkt razvoja i digitalizacije kompanijskog prava, ali i celokupnog današnjeg okruženja u kome živimo.

Zakon o privrednim društvima, kao krovni zakon u oblasti kompanijskog prava, predstavlja pravnu potporu za osnivanje privrednih društava, u okviru koga se definišu osnovni instituti vezani za osnivanje. Pored njega, za ovu temu od izuzetne važnosti je i Zakon o postupku registracije u Agenciji za privredne registre koji reguliše postupak registracije, evidentiranja i objavljivanja podataka i dokumenata koji su predmet registracije osnivanja privrednih društava.

Elektronska registracija osnivanja je u srpsko pravo prvi put uvedena 2017. godine i tada je predstavljala jedan od tri moguća modaliteta podnošenja registracione prijave osnivanja, s tim što je njena primena bila ograničena samo na osnivanje preduzetnika, a ubrzo posle toga je dodata i mogućnost za jednočlana društva sa ograničenom odgovornošću. Maja 2023. godine stupila je na snagu odredba koja predviđa da se registraciona prijava osnivanja privrednih društava može podneti isključivo u elektronskoj formi shodno članu 9. stav 2. Zakona o postupku registracije u Agenciji za privredne registre (više o ovoj novini možete saznati na sledećem linku: https://vp.rs/2023/04/20/sta-nam-donese-izmene-zakona-kojima-ce-se-privredni-subjekti-osnivati-iskljucivo-elektronski/).

Pohvalno je naglasiti da srpski zakonodavac u oblasti kompanijskog prava prati evropske trendove, te možemo istaći da je u tom delu srpsko pravo u velikoj meri harmonizovano sa direktivama i uredbama Evropske unije iz ove oblasti. To svakako ima velikog uticaja na razvoj poslovanja u Srbiji i privlačenja stranih ulaganja na našoj teritoriji.

Registracija osnivanja privrednih društava u Srbiji vrši se podnošenjem elektronske registracione prijave na sajtu Agencije za privredne registre preko korisničke aplikacije. Uz popunjenu registracionu prijavu, neophodno je priložiti i određena dokumenta u elektronskoj formi koja moraju biti potpisana elektronskim potpisom (u zavisnosti od forme privrednog društva koje se osniva može se razlikovati i neophodna dokumentacija koju je potrebno priložiti). Taksa za podnošenje registracione prijave se plaća elektronskim putem platnom karticom, a procedura se završava podnošenjem registracione prijave osnivanja, koja se vrši potpisivanjem te prijave elektronskim potpisom podnosioca prijave. Agencija za privredne registre u zakonom propisanom roku od pet radnih dana donosi odluku o usvajanju ili odbacivanju registracione prijave osnivanja.

Prilikom podnošenja elektronske registracione prijave treba razlikovati dve situacije. Prva je kada je podnosilac prijave sam osnivač privrednog društva, a druga kada je podnosilac prijave punomoćnik osnivača (po pravilu advokat). U tabeli ispod nalaze se osnovne karakteristike i razlike u zavisnosti ko je označen kao podnosilac prijave: