Moguća arbitraža u Cirihu zbog probijanja rokova za izgradnju autoputa u Crnoj Gori

Pregovori između Ministarstva kapitalnih investicija i kineske kompanije China Road and Bridge Corporation (CRBC) u vezi sa dodatnim plaćanjima i rokovima završetka prioritetne dionice auto-puta još traju, a ukoliko ne bude dogovora vodiće se arbitraža u Cirihu, kazali su Vijestima iz tog Vladinog resora.

Zvanični nadzor radova utvrdio je da kašnjenja zbog pandemije koronavirusa nijesu trebalo da budu duža od 48 dana. Kašnjenja zbog te situacije, prema izmjenama rokova, trajala su oko godinu i po. Za svako kašnjenje izvođača, država prema ugovoru ima pravo naplate penala.

U slučaju kašnjenja završetka radova primjenjuju FIDIC pravila, prema kojima se naknada štete zbog kašnjenja obračunava u iznosu od 0,01% iznosa ugovora dnevno za kašnjenja do 90 dana, a nakon tog perioda obeštećenje iznosi 0,02% ugovorenog roka.

Ugovorena cijena je 809 mil EUR, pa bi 0,01% iznosilo 80,9 hiljada EUR dnevno.

Na primjer, ukoliko bi se dokazalo neopravdano kašnjenje izvođača od godinu, penali bi iznosili 51 mil EUR. Međutim i izvođač ima pravo na obeštećenje ako su kašnjenja izazvana greškom investitora, odnosno države, kao i ukoliko je zbog grešaka u tehničkoj dokumentaciji, koju je dobio od investitora, imao povećane troškove.

- Zahtjevi izvođača radova za dodatna plaćanja i dodatni rok realizacije na koje je imao pravo shodno ugovoru o projektovanju i izgradnji, tretiraju se u ugovorenim procedurama, o čijim detaljima nije moguće govoriti do njihovog okončanja, o čemu će javnost biti upoznata. Ukoliko bi se sporovi na kraju vodili u arbitražnom postupku to bi bilo pred Arbitražnim sudom Trgovinske komore u Cirihu, shodno ugovoru - kazali su iz Ministarstva.

Oni su dodali da, prema vrednovanjima Nadzornog organa, sva potraživanja izvođača radova za dodatnim sredstvima i dodatnim rokom realizacije se smatraju neopravdanim osim zahtjeva za dodatnim rokom realizacije, i to od 48 dana, usljed rada u globalno izraženim posljedicama pandemije.

Projekat je započet dok je Ministarstvo saobraćaja vodio Ivan Brajović. CRBC za taj period, kako su ranije saopštavali, ima primjedbe na pripremu projekta, geološke karte i druge djelove tehničke dokumentacije i projekata, zbog čega su glavni građevinski radovi počeli tek nakon godinu od uvođenja u posao.

Radove je zatim nastavilo da prati ministarstvo kojim je rukovodio Osman Nurković. On je potpisao jedan aneks o produženju roka za završetak radova. Tada je došlo i do spora u vezi sa tim da li je osnovnim ugovorom bila predviđena i izgradnja prve faze petlje Smokovac.

Nurković i tadašnji premijer Duško Marković su na početku tvrdili da petlja jeste ugovorena, ali su na kraju pristali da dodatno plate 30 miliona za taj posao koji je kao podizvođač uradila kompanija Bemax.

Prema osnovnom ugovoru rok za završetak radova je bio četiri godine, odnosno 11. maj 2019. godine, a Nurković je potpisao aneks kojim se on produžava do 30. septembra 2020. godine, bez utvrđivanja krivca za kašnjenje i obaveze plaćanja penala.

Kako ni tada, radovi nijesu završeni, a nova Vlada je izabrana tek u decembru 2020. godine, novi resorni ministar Mladen Bojanić je početkom prošle godine potpisao drugi aneks kojim se rok produžava do 30. novembra te godine, uz obavezu da se penali za kašnjenje i obeštećenje izračunaju nakon završetka izgradnje.

Auto-put nije otvoren ni nakon tog roka. Iako je došlo do promjene vlasti, stari odbor direktora Monteputa je smijenjen tek u septembru prošle godine, zbog toga što su sami sebi mijenjali Statut kompanije i pokušali onemogućiti svoju smjenu.

Iako se tadašnji rok od 30. novembra približavao, prethodni odbor direktora i menadžment Monteputa nije završio nabavku neophodne opreme i instalacija za funkcionisanje i održavanje auto-puta.

Proceduru javne nabavke pokrenula je tek nova uprava. Prema zakonu auto-put se ne može otvoriti bez opreme za nadzor, bezbjednost i održavanje, pa bi posljednje kašnjenje od oko šest mjeseci moglo biti na teret države, odnosno bivše uprave Monteputa.

Prioritetna dionica auto-puta je otvorena tek 13. jula, odnosno sa tri godine i dva mjeseca zakašnjenja.

Prema podacima Ministarstva, kompaniji CRBC je do sada plaćeno 855 mil EUR - za glavne građevinske radove 797,52 mil EUR, za privremeno napajanje gradilišta električnom energijom 8,6 miliona, za prvu fazu petlje Smokovac 30,2 miliona, za sistem vodosnabdijevanja 13,48 miliona i za postavljanje kablovske kanalizacije na otvorenoj trasi i mostu Moračica 4,8 miliona.

Time je osnovna cijena premašena za 46 miliona EUR kod radova koje je izvodio CRBC i njegovi podizvođači. Međutim, bilo je i radova koji su izvodili drugi, tako je Monteput platio 39 mil EUR za izgradnju elektromreže na auto-putu. Ta kompanija je finansirala i opremanje instalacijom, kupovinu opreme za održavanje.

Bemax

Bemaks

Monteput

China Road and Bridge Corporation

CRBC

Ministarstvo kapitalnih investicija

MKI

Vlada Crne Gore

Arbitražni sud Trgovinske komore u Cirihu

Ivan Brajović

Osman Nurković

Duško Marković

Mladen Bojanić

autoput Bar Boljare

dionica Smokovac Mateševo

izgradnja autoputa

kašnjenje gradnje autoputa

arbitraža